Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ad Christum Lact

  • 1 annuntio

    an-nūntio (ad-nūntio), āvī, ātum, āre, ankündigen, verkündigen, berichten, e longinquo multa, Plin. 7, 174: malum, Sen. de vit. beat. 28: caedem Galbae, Suet. Vit. 9: velut victoriam, Frontin. 3, 8, 2: veritatem tuam, Vulg. psalm. 29, 10: haec, Apul. met. 3, 15: magnas et postremas domino illi fundorum clades, ibid. 9, 35: Christum, Lact. 4, 15, 31. Vulg. Phil. 1, 17 u. 18. – m. de u. Abl., sic de eius exitio, Apul. met. 8, 1: ei de puteo, Vulg. gen. 26, 32: de ea amico suo, Vulg. Iob 36, 33. – ann. u. alci ann. m. folg. Acc. u. Infin., Plin. 7, 177. Frontin. 1, 9, 2. Lact. 4, 13, 18. Apul. met. 9, 2: annuntiatur m. folg. Acc. u. Infin., Curt. 10, 8 (26), 11. – ann. m. folg. indir. Fragesatz, Aur. Vict. Caes. 39, 45 u. Vulg. Sirach 42, 19 (m. qui). Vulg. act. apost. 4, 23 (m. quanta). Suet. Aug. 49 (m. quid). Vulg. Ierem. 36, 15 (m. num quid). – absol., Apul. met. 1, 22 (dum annuntio). Tert. de fug. pers. 7 (annuntiaturi).

    lateinisch-deutsches > annuntio

  • 2 annuntio

    an-nūntio (ad-nūntio), āvī, ātum, āre, ankündigen, verkündigen, berichten, e longinquo multa, Plin. 7, 174: malum, Sen. de vit. beat. 28: caedem Galbae, Suet. Vit. 9: velut victoriam, Frontin. 3, 8, 2: veritatem tuam, Vulg. psalm. 29, 10: haec, Apul. met. 3, 15: magnas et postremas domino illi fundorum clades, ibid. 9, 35: Christum, Lact. 4, 15, 31. Vulg. Phil. 1, 17 u. 18. – m. de u. Abl., sic de eius exitio, Apul. met. 8, 1: ei de puteo, Vulg. gen. 26, 32: de ea amico suo, Vulg. Iob 36, 33. – ann. u. alci ann. m. folg. Acc. u. Infin., Plin. 7, 177. Frontin. 1, 9, 2. Lact. 4, 13, 18. Apul. met. 9, 2: annuntiatur m. folg. Acc. u. Infin., Curt. 10, 8 (26), 11. – ann. m. folg. indir. Fragesatz, Aur. Vict. Caes. 39, 45 u. Vulg. Sirach 42, 19 (m. qui). Vulg. act. apost. 4, 23 (m. quanta). Suet. Aug. 49 (m. quid). Vulg. Ierem. 36, 15 (m. num quid). – absol., Apul. met. 1, 22 (dum annuntio). Tert. de fug. pers. 7 (annuntiaturi).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > annuntio

  • 3 secedo

    sē-cēdo, cessī, cessum, ere
    1) уходить, удаляться (de или ab aliquā re Pl, Lcr etc.; in abdĭtam partem aedium Sl; in se ipse secede Sen)
    2) отделяться, отходить, откалываться ( plebs a patribus secessit Sl)

    Латинско-русский словарь > secedo

  • 4 spiritus

    spīritus, ūs, m. (spiro), der Hauch, I) der Hauch = Lufthauch, Luftzug, die wehende bewegte Luft, 1) übh.: spiritus Boreae, Verg.: spiritus purior, Frontin. aqu.: semper aër spiritu aliquo movetur, Plin. ep.: quo spiritus non pervenit, Varro: circumfusus nobis spiritus, Quint.: alvus redditur cum multo spiritu, Winden, Blähungen, Cels.: u. so digerere spiritum, die Blähungen abtreiben, Cels. – 2) das Einatmen der Luft, das Atemholen, der Atem, caeli, Cic.: aër spiritu ductus, Cic. – und die Luft, insofern sie eingeatmet wird, quid tam est commune quam spiritus vivis? Cic.: noxius caeli spiritus, ungesunde Luft, Pallad. – 3) der Atem, Hauch, angustior, kurzer Atem, Cic.: uno spiritu, in einem Atem, Cic.: spiritum reddere, den Atem von sich geben, Cic.: spiritum movere, atmen, Cels.: spiritum trahere, Atem holen, Cels., Curt. u.a. (s. Mützell Curt. 3, 6 [15], 10): spiritum intercludere, Liv. u. Curt.: spiritum includere, Liv. u. Plin.: spiritum intercipere, Sen. rhet.: quos idem deus de suis spiritibus figuravit, Lact. epit. 42, 3. – insbes., der Lebenshauch, das Leben, spiritum auferre, Cic.: extremum spiritum effundere in victoria, Cic.: ultimum spiritum reddere, seinen Geist aufgeben, Vell.: u. so spiritum patriae reddere, Cic., u. spiritum ponere, deponere, dimittere, Eccl. (s. Bünem. Lact. 4, 26, 31): ultimum spiritum trahere, Sen.: sub acerbissimi carnificis arbitrio spiritum ducere, hinschmachten, Liv.: reliquum spiritum exhaurire (v. einem Schlag), Cic.: filiorum suorum postremum spiritum ore excipere, Cic.: quorum usque ad extremum spiritum est provecta prudentia, Cic.: non effundere mihi spiritum videtur, sed tradere, Sen. – dah. a) das Seufzen, Hor. epod. 11, 10. Prop. 1, 16, 32. – b) das Zischen der Schlange, Ps. Verg. cul. 182 R. – c) als gramm. t.t., der Spiritus (asper od. lenis), Auson. edyll. 12. de litt. monos. 19. p. 138 Schenkl: sp. asper vel lenis, Prisc. 2, 12. – d) der Ton, Klang, die Stimme, Quint. – e) ein durch den Atem bestimmtes Zeitteilchen, Taktteilchen, Cic. de or. 3, 184. – 4) der Duft, Dunft, die Ausdünstung, Lucr. u. Cels.: sp. pestilens, Capit.: sp. florum, Gell.: aëris spiritus graves, böse Wetter, Schwaden in der Erde, Vitr. – II) prägn., der Geist, A) die Seele, 1) appell.: a) eig.: morte carens spiritus, Ov.: dum spiritus hos regit artus, Verg. – b) meton., der Geist, die Seele = Person, carissimi sibi spiritus, Vell. 2, 123, 2: religiosissimus spiritus tam crudeliter vexatus, Val. Max. 1, 1, 14. – 2) personif., der Geist, Sen. ep. 41, 2: Spiritus sanctus, Auson. ephem. 4. parecb. 18. p. 4 Schenkl. Cod. Iust. 1, 1, 1: u. so iurare per Deum et Christum et sanctum Spiritum (von den Soldaten, bei der Vereidigung), Veget. mil. 2, 5: nocens ille Spiritus, böse Geist, Lact. 4, 27, 12: Spiritus nigri, die bösen Geister, Sedul. carm. 3, 41. – B) übtr.: 1) der hohe Geist, die hohen Gedanken, im Guten u. Bösen, hochstrebender, kühner, unternehmender Sinn, dah. auch Übermut, Trotz, Stolz usw., qui spiritus illi (Dat.), qui vultus etc., Geist, Majestät, Ansehen, Verg.: spiritus regius, Cic.: spiritus tribunicii, Cic.: spiritus patricii, Kastengeist, Adelstolz, Liv.: ingentis spiritus vir, Liv.: spir. Dolabellae, anmaßendes Benehmen, Cic.: res gestae mihi nescio quos spiritus attulerunt, Cic.: tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut ferendus non videretur, Caes.: etiam minus barbaro atque impotenti animo spiritus facere, übermütig machen, Liv.: altiores spiritus sumere, höher hinauswollen, Tac.: remittere spiritus, comprimere animos suos, sedare arrogantiam, Cic.: multis saepe bellis fractos spiritus esse, Liv.: cetera maioris operis ac spiritus, von größerer Wichtigkeit und höherer Art, Quint. 1, 9, 6. – 2) die Gesinnung, hostiles, Liv. 2, 35, 6. – 3) der Unwille, die Erbitterung, der Zorn, spiritus alcis mitigare, Tac. ann. 13, 21. – 4) der Hauch der Begeisterung, der Geistesaufschwung, die Begeisterung, der Enthusiasmus, das Feuer, divinus, Liv.: poëticus, Quint.: mihi spiritum Graiae tenuem Camenae Parca dedit, Hor.: carent libri spiritu illo propter quem maiora eadem illa, cum aguntur, quam cum leguntur, videri solent, Cic. – / spĭrĭtus gemessen bei Prud. cath. 10, 8. Sedul. hymn. 1, 100. – Genet. Plur. spirituum, Prisc. de vent. (Rose Anecd. 2. p. 53, 10): Dat. od. Abl. Plur. spiritibus, Vulg. Luc. 6, 18; 7, 21; 8, 2 u.a. Augustin. serm. 216, 11 extr. – Nbf. spiritum, ī, n., Ital. act. apost. 16, 7, wov. Abl. spirito, Corp. inscr. Lat. 13, 1898.

    lateinisch-deutsches > spiritus

  • 5 spiritus

    spīritus, ūs, m. (spiro), der Hauch, I) der Hauch = Lufthauch, Luftzug, die wehende bewegte Luft, 1) übh.: spiritus Boreae, Verg.: spiritus purior, Frontin. aqu.: semper aër spiritu aliquo movetur, Plin. ep.: quo spiritus non pervenit, Varro: circumfusus nobis spiritus, Quint.: alvus redditur cum multo spiritu, Winden, Blähungen, Cels.: u. so digerere spiritum, die Blähungen abtreiben, Cels. – 2) das Einatmen der Luft, das Atemholen, der Atem, caeli, Cic.: aër spiritu ductus, Cic. – und die Luft, insofern sie eingeatmet wird, quid tam est commune quam spiritus vivis? Cic.: noxius caeli spiritus, ungesunde Luft, Pallad. – 3) der Atem, Hauch, angustior, kurzer Atem, Cic.: uno spiritu, in einem Atem, Cic.: spiritum reddere, den Atem von sich geben, Cic.: spiritum movere, atmen, Cels.: spiritum trahere, Atem holen, Cels., Curt. u.a. (s. Mützell Curt. 3, 6 [15], 10): spiritum intercludere, Liv. u. Curt.: spiritum includere, Liv. u. Plin.: spiritum intercipere, Sen. rhet.: quos idem deus de suis spiritibus figuravit, Lact. epit. 42, 3. – insbes., der Lebenshauch, das Leben, spiritum auferre, Cic.: extremum spiritum effundere in victoria, Cic.: ultimum spiritum reddere, seinen Geist aufgeben, Vell.: u. so spiritum patriae reddere, Cic., u. spiritum ponere, deponere, dimittere, Eccl. (s. Bünem. Lact. 4, 26, 31): ultimum spiritum trahere, Sen.: sub acerbi-
    ————
    ssimi carnificis arbitrio spiritum ducere, hinschmachten, Liv.: reliquum spiritum exhaurire (v. einem Schlag), Cic.: filiorum suorum postremum spiritum ore excipere, Cic.: quorum usque ad extremum spiritum est provecta prudentia, Cic.: non effundere mihi spiritum videtur, sed tradere, Sen. – dah. a) das Seufzen, Hor. epod. 11, 10. Prop. 1, 16, 32. – b) das Zischen der Schlange, Ps. Verg. cul. 182 R. – c) als gramm. t.t., der Spiritus (asper od. lenis), Auson. edyll. 12. de litt. monos. 19. p. 138 Schenkl: sp. asper vel lenis, Prisc. 2, 12. – d) der Ton, Klang, die Stimme, Quint. – e) ein durch den Atem bestimmtes Zeitteilchen, Taktteilchen, Cic. de or. 3, 184. – 4) der Duft, Dunft, die Ausdünstung, Lucr. u. Cels.: sp. pestilens, Capit.: sp. florum, Gell.: aëris spiritus graves, böse Wetter, Schwaden in der Erde, Vitr. – II) prägn., der Geist, A) die Seele, 1) appell.: a) eig.: morte carens spiritus, Ov.: dum spiritus hos regit artus, Verg. – b) meton., der Geist, die Seele = Person, carissimi sibi spiritus, Vell. 2, 123, 2: religiosissimus spiritus tam crudeliter vexatus, Val. Max. 1, 1, 14. – 2) personif., der Geist, Sen. ep. 41, 2: Spiritus sanctus, Auson. ephem. 4. parecb. 18. p. 4 Schenkl. Cod. Iust. 1, 1, 1: u. so iurare per Deum et Christum et sanctum Spiritum (von den Soldaten, bei der Vereidigung), Veget. mil. 2, 5: nocens ille Spiritus, böse Geist, Lact. 4, 27, 12: Spiritus nigri, die bösen Gei-
    ————
    ster, Sedul. carm. 3, 41. – B) übtr.: 1) der hohe Geist, die hohen Gedanken, im Guten u. Bösen, hochstrebender, kühner, unternehmender Sinn, dah. auch Übermut, Trotz, Stolz usw., qui spiritus illi (Dat.), qui vultus etc., Geist, Majestät, Ansehen, Verg.: spiritus regius, Cic.: spiritus tribunicii, Cic.: spiritus patricii, Kastengeist, Adelstolz, Liv.: ingentis spiritus vir, Liv.: spir. Dolabellae, anmaßendes Benehmen, Cic.: res gestae mihi nescio quos spiritus attulerunt, Cic.: tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut ferendus non videretur, Caes.: etiam minus barbaro atque impotenti animo spiritus facere, übermütig machen, Liv.: altiores spiritus sumere, höher hinauswollen, Tac.: remittere spiritus, comprimere animos suos, sedare arrogantiam, Cic.: multis saepe bellis fractos spiritus esse, Liv.: cetera maioris operis ac spiritus, von größerer Wichtigkeit und höherer Art, Quint. 1, 9, 6. – 2) die Gesinnung, hostiles, Liv. 2, 35, 6. – 3) der Unwille, die Erbitterung, der Zorn, spiritus alcis mitigare, Tac. ann. 13, 21. – 4) der Hauch der Begeisterung, der Geistesaufschwung, die Begeisterung, der Enthusiasmus, das Feuer, divinus, Liv.: poëticus, Quint.: mihi spiritum Graiae tenuem Camenae Parca dedit, Hor.: carent libri spiritu illo propter quem maiora eadem illa, cum aguntur, quam cum leguntur, videri solent, Cic. – spĭrĭtus gemessen bei Prud. cath. 10, 8. Sedul. hymn.
    ————
    1, 100. – Genet. Plur. spirituum, Prisc. de vent. (Rose Anecd. 2. p. 53, 10): Dat. od. Abl. Plur. spiritibus, Vulg. Luc. 6, 18; 7, 21; 8, 2 u.a. Augustin. serm. 216, 11 extr. – Nbf. spiritum, ī, n., Ital. act. apost. 16, 7, wov. Abl. spirito, Corp. inscr. Lat. 13, 1898.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > spiritus

  • 6 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio, Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est, Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – / Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    lateinisch-deutsches > confiteor

  • 7 persono

    per-sono, sonuī, sonitum, āre, I) intr.: A) durch und durch ertönen, laut erschallen, widerhallen, a) v. Lebl. u. zwar α) v. Örtl.: domus cantu personabat, Cic.: mons frequenter citharae cantu personat, Lact.: villae venustas aquis undique canoris atque avibus personans, Gell.: convivium summo risu personat, Apul.: aures personant huiusmodi vocibus, solche Töne schallen in die Ohren, Cic. – β) von Worten usw., id totis personabat castris, Liv. 41, 2, 7: crepitus ululatusque nocturni, qui personant totā urbe, Liv. 39, 15, 6. – γ) v. anderen Ggstdn., tormenta et verbera personabant, Lact. de mort. pers. 23, 2. – b) v. Pers., seine Stimme erschallen lassen, plebs urbis personabat certis modis plausuque composito, Tac. ann. 16, 4: ii dies ac noctes plausibus personare, ließen Beifallgeklatsch erschallen, Tac. ann. 14, 15. – B) sich auf einem Instrumente hören lassen, spielen, citharā Iopas personat, Verg. Aen. 1, 741. – II) tr.: A) durchschallen, durchtönen, mit Schall od. Getöse erfüllen, widerhallen lassen, haec latratu regna, Verg.: aequora conchā, Verg.: amoena litorum, Tac.: funestis vocibus saxa, Apul.: aurem, in das Ohr rufen, Hor. – B) laut erschallen lassen, -rufen, schreien, a) übh.: haec personat ardens, Sil.: m. folg. Acc. u. Infin., Cic. Planc. 86 u. Cael. 47. Liv. 3, 10, 10. – b) laut preisen, ore Christum, Prud. epil. 34: tua facta, Ruf. Fest. brev. 30: in hoc psalmo quendam exsultantem, Augustin. in psalm. 110, 1. – c) laut verkündigen, ausposaunen, predigen, quas (res) isti in angulis personant, Cic. de rep. 1, 2: cuius (Platonis) doctrinam Academiae gymnasia personabant, Hieron. epist. 53, 1: cum verba domini in labiis personaret, Hieron. epist. 53, 1. – C) auf einem musikal. Instrumente ertönen lassen, blasen, spielen, classicum, das Signal zum Kampfe geben, Apul. met. 5, 12: nunc citharā, nunc lyrā personatur hendecasyllaborum volumen, Plin. ep. 7, 4, 9. – / Perf. personavit, Apul. met. 5, 12. Itala Iudic. 7, 18: Infin. Perf. personasse, Prud. epil. 34.

    lateinisch-deutsches > persono

  • 8 praedico [1]

    1. prae-dico, āvī, ātum, āre, I) öffentlich ausrufen, -verkündigen, -bekanntmachen, A) eig.: a) v. Präko, auctionem, Plaut.: m. folg. Acc. u. Infin., non decumas frumenti sed dimidias venire partes, Cic.: m. folg. direkter Rede, quid autem tam absurdum quam si domini iussu ita praeco praedicet: ›domum pestilentem vendo‹, Cic. – b) v. einem Sklaven: peccatum uum, Donat. Ter. Andr. 3, 5, 12. – B) übtr.: 1) im allg., öffentlich, laut bekanntmachen, aussagen, äußern, erklären, behaupten, nachdrücklich hervorheben, vorstellen, vera, Ter.: alci vitium, beilegen, Plaut.: paucitatem nostrorum militum suis, Caes.: sua in eum perpetui temporis officia, Caes.: iniuriam in eripiendis legionibus praedicat, Caes. – m. dopp. Acc., patrem eius miserum praedicas, erklärst für usw., Plaut. most. 981. – m. folg. Acc. u. Infin., ipsum Crassum praedicantem audivi contumeliam illam sibi a Cicerone impositam esse, Sall.: atque ea iuventutis exercendae causā ac desidiae minuendae causā fieri praedicant, Caes.: de se autem hoc praedicat, Antiocho Aebutii servo se imperasse, ut etc., Cic.: im Passiv m. Nom. u. Infin., M. Crassus ab eadem illa peste infestissimus esse meis fortunis praedicabatur, Cic. Sest. 39. – absol., ut praedicas, Plaut. u. Cic.: ita praedicant, Ter. – 2) als t. t. der Kirchenspr., das Evangelium usw. verkündigen ( predigen), Christum, Vulg. 1. Cor. 15, 12: evangelium, Lact. de mort. pers. 2, 4: paenitentiam (Buße), Ambros. in Luc. 2. § 68: verbum dei latroni, Sulp. Sev. vit. S. Mart. 5, 6: futura omnia Romae Lact. 4, 21, 2: absol., apostolos mittere ad praedicandum, Tert. de praescr. haer. 21 in. – 3) prägn., rühmend verkündigen, rühmlich erwähnen, rühmen, virtutem, Cic.: faciem alcis aut laudem alci (gegen jmd.), Ter.: laudes alcis, Nep.: alqd miris laudibus, Plin.: falsa de se, Cic.: gloriosius de se, Cic.: de suis laudibus, Caes.: nostra praedicabitur pugna, Cic.: praedicatus familiariter, geschildert, Plaut. – m. dopp. Acc., alqm liberatorem patriae, Nep.: Galli se omnes ab Dite prognatos praedicant, Caes. – im Passiv m. Nom. u. Infin., pulcherrima atque optima fuisse praedicatur Romana res publica, Augustin. de civ. dei 2, 18, 2. p. 75, 15 D.2 – II) vorhersagen, vorherverkündigen, Hygin. fab. 14. p. 46, 12 Schm. Cypr. epist. 63, 7 u. 8: persecutiones, Tert. de fuga in persec. 6.

    lateinisch-deutsches > praedico [1]

  • 9 secedo

    sē-cēdo, cessī, cessum, ere, beiseite gehen, weggehen, fortgehen, sich entfernen, I) eig.: 1) im allg.: a) v. Pers.: de via, Plaut.: secedant improdi, Cic. – b) übtr., v. Lebl. = sich entfernen, Perf. secessisse = entfernt sein, (luna) quantum solis secedit ab orbe, Lucr.: villa XVII milia passuum ab urbe secessit, Plin. ep.: tantum secessit ab imis terra, Ov. – 2) insbes.: a) abseits gehen, sich zurückziehen, procul, huc, Plaut.: in abditam partem aedium, Sall.: orandi gratiā in montem (v. Christus), Lact.: ad requisita naturae (um ein natürliches Bedürfnis zu befriedigen, um seine Notdurft zu verrichten), Amm.: so auch ad ventris solita, Aur. Vict. u. Amm., od. ad exonerandum ventrem, Sen.: ad deliberandum, Liv. – bes., aus dem Gewühle der Stadt auf das Land, in die Einsamkeit sich zurückziehen, abs., Suet. Tib. 10, 1: sec. illuc, Suet. Aug. 98, 4. – b) politisch sich trennen, plebs a patribus secessit, Sall.: in sacrum montem, ausziehen, Liv. – c) sich zur Ruhe begeben, zur Ruhe eingehen, v. Sterbenden, in hortulis nostris secessimus, Gruter. inscr. 1059, 6: in agellulis meis secessi, Corp. inscr. Lat. 10, 6720. – II) bildl.: secedere et aliā parte considere, von der Meinung abgehen, Sen.: ad Christum, sich zu Chr. bekennen, Lact.: ad stilum, zum Schreiben sich begeben, Quint.: in te ipse secede, ziehe dich in dich selbst zurück, Sen.

    lateinisch-deutsches > secedo

  • 10 confiteor

    cōn-fiteor, fessus sum, ērī (con u. fateor), eingestehen, zugestehen, gestehen (Ggstz. infitiari), I) eig.: 1) im allg.: ignosce, orat confitetur purgat, Ter.: hic ego non solum confiteor, sed etiam profiteor, Cic. fr.: tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur, Cic.: reus confitens (der geständige), Cic.: confessae manus, die sich durch ihre bittende Haltung für überwunden erklären, Ov. met. 5, 215. – m. Ang. wem? gegen wen? durch Dat., Nicomacho confessus, Curt. – mit Ang. was? durch Acc., peccatum suum (Ggstz. celare p. s.), Curt.: facinus, Curt.: hoc crimen, novum crimen, Cic.: quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri (zu bekennen), sed etiam profiteri (frei herauszusagen) videatur? Cic.: u. zugleich mit Ang. wem? durch Dat., amorem nutrici, Ov.: amorem patris nutrici, Quint. – od. durch dopp. Acc., se victos, Caes.: se imperitum, Quint.: causam Caesaris meliorem, Quint. – od. durch Acc. u. Infin., multa se ignorare, Cic.: me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar, Cic.: cui debere (me) salutem confiteor, Ov.: vinci se confitentur, sie erklären sich für besiegt, Plin. – u. zugl. mit Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., aliquid de veneno, Cic.: hoc de statuis, Cic.: summam infirmitatem de se, Quint. – u. bl. m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., de se, Cic.: de maleficio,
    ————
    Cic.: de patriae parricidio, Cic.: de caede alcis, Tac. – Partic. Perf. confessus, a, um, a) aktiv = der sein Verbrechen, seine Schuld eingestanden hat, geständig, gladiatores c., Cic.: quinque homines comprehensi atque confessi, Cic.: c. in iudicio reus, ICt.: c. reus, Phaedr. u. Ov.: pro confesso haberi, als g. angesehen werden, ICt.: de confessis (civibus), sicut de manifestis (überführten) rerum capitalium more maiorum supplicium sumere, Sall.: nunc ab nobis et confessio culpae exprimitur, et ut a confessis res extemplo repetuntur, Liv. – b) passiv = eingestanden, aes (Schuld) confessum, XII tabb. b. Gell. 15, 13, 11 u. 20, 1, 45: ut omnes intellegant, quam improbam quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur, Cic. Verr. 3, 130. – später übh. allgemein zugestanden, -eingeräumt, anerkannt, ausgemacht, unzweifelhaft (Ggstz. controversus, controversiosus, dubius; vgl. Burmann Phaedr. 4, 25, 22), quasi confessa nec dubia signa, Col.: c. hostium obsequia, Plin, pan. – u. subst., confessum, ī, n., in den Kasus obliqu., in confessum venire, allgemein zugestanden werden, Plin. ep.: ad liquidum confessumque perducere omnia, Quint.: in confesso esse, unzweifelhaft sein, zB. horum merita in confesso sunt, Sen.: ebenso quod apud me in confesso est m. folg. Acc. u. Infin., Vell., Plin. u. Tac.: ex confesso turpia esse, unzweifelhaft, Sen.: vita cervis in confesso (unzweifelhaft) longa est,
    ————
    Plin.: ab alqo pro confesso et indubitato habitum esse, Lact. – u. im Plur., de confessis disserere, Plin.: adhuc versamur in confessis, Quint.: a confessis transeamus ad dubia, Sen. – 2) insbes. (bei den Eccl.) sich zu jmd. od. etw. bekennen, bes. preisend, lobend, dankend, Christum, Prud. perist. 5, 40: deum summum, Lact. 2, 1, 6: omne euangelium (Ggstz. negare unum euangelium), Tert. de cor. 11. – mit Dat., tibi, domine, Vulg. psalm. 137, 1: nomini tuo, ibid. 141, 8. – II) übtr., durch die Tat kundgeben, offenbaren, zu erkennen (zu verstehen) geben, se, Ov.: deam (sich als G.), Verg.: suam inscientiam, Quint.: vultibus iram, Ov.: motum animi lacrimis, Quint.: admirationem suam non acclamatione tantum, sed etiam plausu, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., sublatis oculis agitatoque corpore vivere se confitetur, Plin. ep.: praeterito tempore varie formari verba ipsa analogia confitetur, Quint. – Parag. Infin. Praes. confiterier, Plaut, cist. 170. – Akt. Fut. confitebimus, Itala (Psalt. Ver.) psalm. 78, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > confiteor

  • 11 persono

    per-sono, sonuī, sonitum, āre, I) intr.: A) durch und durch ertönen, laut erschallen, widerhallen, a) v. Lebl. u. zwar α) v. Örtl.: domus cantu personabat, Cic.: mons frequenter citharae cantu personat, Lact.: villae venustas aquis undique canoris atque avibus personans, Gell.: convivium summo risu personat, Apul.: aures personant huiusmodi vocibus, solche Töne schallen in die Ohren, Cic. – β) von Worten usw., id totis personabat castris, Liv. 41, 2, 7: crepitus ululatusque nocturni, qui personant totā urbe, Liv. 39, 15, 6. – γ) v. anderen Ggstdn., tormenta et verbera personabant, Lact. de mort. pers. 23, 2. – b) v. Pers., seine Stimme erschallen lassen, plebs urbis personabat certis modis plausuque composito, Tac. ann. 16, 4: ii dies ac noctes plausibus personare, ließen Beifallgeklatsch erschallen, Tac. ann. 14, 15. – B) sich auf einem Instrumente hören lassen, spielen, citharā Iopas personat, Verg. Aen. 1, 741. – II) tr.: A) durchschallen, durchtönen, mit Schall od. Getöse erfüllen, widerhallen lassen, haec latratu regna, Verg.: aequora conchā, Verg.: amoena litorum, Tac.: funestis vocibus saxa, Apul.: aurem, in das Ohr rufen, Hor. – B) laut erschallen lassen, -rufen, schreien, a) übh.: haec personat ardens, Sil.: m. folg. Acc. u. Infin., Cic. Planc. 86 u. Cael. 47. Liv. 3, 10, 10. – b) laut preisen, ore Christum, Prud. epil. 34:
    ————
    tua facta, Ruf. Fest. brev. 30: in hoc psalmo quendam exsultantem, Augustin. in psalm. 110, 1. – c) laut verkündigen, ausposaunen, predigen, quas (res) isti in angulis personant, Cic. de rep. 1, 2: cuius (Platonis) doctrinam Academiae gymnasia personabant, Hieron. epist. 53, 1: cum verba domini in labiis personaret, Hieron. epist. 53, 1. – C) auf einem musikal. Instrumente ertönen lassen, blasen, spielen, classicum, das Signal zum Kampfe geben, Apul. met. 5, 12: nunc citharā, nunc lyrā personatur hendecasyllaborum volumen, Plin. ep. 7, 4, 9. – Perf. personavit, Apul. met. 5, 12. Itala Iudic. 7, 18: Infin. Perf. personasse, Prud. epil. 34.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > persono

  • 12 praedico

    1. prae-dico, āvī, ātum, āre, I) öffentlich ausrufen, - verkündigen, -bekanntmachen, A) eig.: a) v. Präko, auctionem, Plaut.: m. folg. Acc. u. Infin., non decumas frumenti sed dimidias venire partes, Cic.: m. folg. direkter Rede, quid autem tam absurdum quam si domini iussu ita praeco praedicet: ›domum pestilentem vendo‹, Cic. – b) v. einem Sklaven: peccatum uum, Donat. Ter. Andr. 3, 5, 12. – B) übtr.: 1) im allg., öffentlich, laut bekanntmachen, aussagen, äußern, erklären, behaupten, nachdrücklich hervorheben, vorstellen, vera, Ter.: alci vitium, beilegen, Plaut.: paucitatem nostrorum militum suis, Caes.: sua in eum perpetui temporis officia, Caes.: iniuriam in eripiendis legionibus praedicat, Caes. – m. dopp. Acc., patrem eius miserum praedicas, erklärst für usw., Plaut. most. 981. – m. folg. Acc. u. Infin., ipsum Crassum praedicantem audivi contumeliam illam sibi a Cicerone impositam esse, Sall.: atque ea iuventutis exercendae causā ac desidiae minuendae causā fieri praedicant, Caes.: de se autem hoc praedicat, Antiocho Aebutii servo se imperasse, ut etc., Cic.: im Passiv m. Nom. u. Infin., M. Crassus ab eadem illa peste infestissimus esse meis fortunis praedicabatur, Cic. Sest. 39. – absol., ut praedicas, Plaut. u. Cic.: ita praedicant, Ter. – 2) als t. t. der Kirchenspr., das Evangelium usw. verkündigen ( predigen),
    ————
    Christum, Vulg. 1. Cor. 15, 12: evangelium, Lact. de mort. pers. 2, 4: paenitentiam (Buße), Ambros. in Luc. 2. § 68: verbum dei latroni, Sulp. Sev. vit. S. Mart. 5, 6: futura omnia Romae Lact. 4, 21, 2: absol., apostolos mittere ad praedicandum, Tert. de praescr. haer. 21 in. – 3) prägn., rühmend verkündigen, rühmlich erwähnen, rühmen, virtutem, Cic.: faciem alcis aut laudem alci (gegen jmd.), Ter.: laudes alcis, Nep.: alqd miris laudibus, Plin.: falsa de se, Cic.: gloriosius de se, Cic.: de suis laudibus, Caes.: nostra praedicabitur pugna, Cic.: praedicatus familiariter, geschildert, Plaut. – m. dopp. Acc., alqm liberatorem patriae, Nep.: Galli se omnes ab Dite prognatos praedicant, Caes. – im Passiv m. Nom. u. Infin., pulcherrima atque optima fuisse praedicatur Romana res publica, Augustin. de civ. dei 2, 18, 2. p. 75, 15 D.2 – II) vorhersagen, vorherverkündigen, Hygin. fab. 14. p. 46, 12 Schm. Cypr. epist. 63, 7 u. 8: persecutiones, Tert. de fuga in persec. 6.
    ————————
    2. prae-dīco, dīxī, dictum, ere, I) vorhersagen, Ter. u. Quint.: praediceres, du hättest es mir vorhersagen sollen, Ter.: quae cuncta fideli Priamides Helenus monitu praedixerat, Ov.: praedicta cornua (die angekündigten H.) quaerunt, Ov. – bes. v. Schriftsteller od. Redner, vorher bemerken, vorausschicken, cum praedixero positum insulae, Sall. hist. fr. 2, 1 (1): haec eo mihi praedicenda fuerunt, ut etc., Cic. de or. 3, 37: unum illud praedicendum videtur, cogitare me has nugas meas ita inscribere, Plin. ep. 4, 14, 8. – II) insbes.: A) etw. Zukünftiges voraussagen, vorhersagen, vorherverkündigen, prophezeien, futura, Cic.: defectiones solis, Cic.: defectus solis et lunae, Augustin.: malum, Verg.: quae mihi Phoebus Apollo praedixit, Verg. – m. folg. Acc. u. Infin., non enim Cicero ea solum, quae vivo se accĭderunt, futura (esse) praedixit, sed etiam etc., Nep. Att. 16, 4: ante praedico nihil M. Antonium eorum quae sunt legatis mandata, facturum (esse), Cic. Phil. 6, 5. – B) v. Schriftstellern, im vorigen-, kurz vorher-, oben anführen, -erwähnen, cum tot genera praedicta sint, Plin.: quae praediximus, Plin.: ut praediximus, Vell.: ut ante praedixi, Plin. ep.: bes. im Partic., praedictus = vorher angeführt, -erwähnt, -genannt, praed. locus, Vell.: praed. amnis, Tac.: posterior ex praedictis locis, Quint.: praedictae hostium latebrae, Liv.: Theo-
    ————
    pompus praedictis minor, Quint.: praedictis vitiis caret, Plin.; vgl. Nipperd. Tac. ann. 1, 60 u. Sillig Plin. 34, 136. – C) zu anderer Nachachtung bekanntmachen, a) = anzeigen, bestimmen, festsetzen, res divas, Naev. fr.: diem, v. Prätor, Tac.: horam, Suet. – b) befehlen, warnen, raten, Rat geben, einschärfen, m. ut od. ne od. ut ne u. Konj. (s. M. Müller Liv. 2, 10, 4. Fabri Liv. 21, 10, 4. Dräger Tac. ann. 13, 36), monere, praedicere, ut pontem ferro, igni interrumpant, Liv.: Pyrrho ut a veneno caveret praedixerunt, Liv.: eis praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos di mitterent, quam etc., Nep.: Iunonem praedicere, ne faceret, Cic.: praedixisse se, ne Hamilcaris progeniem ad exercitum mitterent, Liv.: ne pugnam priores auderent, praedicit, Tac.: m. Infin., Plin. 14, 140: absol., moneo, praedico, ante denuntio, Cic. I. Verr. 36.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praedico

  • 13 secedo

    sē-cēdo, cessī, cessum, ere, beiseite gehen, weggehen, fortgehen, sich entfernen, I) eig.: 1) im allg.: a) v. Pers.: de via, Plaut.: secedant improdi, Cic. – b) übtr., v. Lebl. = sich entfernen, Perf. secessisse = entfernt sein, (luna) quantum solis secedit ab orbe, Lucr.: villa XVII milia passuum ab urbe secessit, Plin. ep.: tantum secessit ab imis terra, Ov. – 2) insbes.: a) abseits gehen, sich zurückziehen, procul, huc, Plaut.: in abditam partem aedium, Sall.: orandi gratiā in montem (v. Christus), Lact.: ad requisita naturae (um ein natürliches Bedürfnis zu befriedigen, um seine Notdurft zu verrichten), Amm.: so auch ad ventris solita, Aur. Vict. u. Amm., od. ad exonerandum ventrem, Sen.: ad deliberandum, Liv. – bes., aus dem Gewühle der Stadt auf das Land, in die Einsamkeit sich zurückziehen, abs., Suet. Tib. 10, 1: sec. illuc, Suet. Aug. 98, 4. – b) politisch sich trennen, plebs a patribus secessit, Sall.: in sacrum montem, ausziehen, Liv. – c) sich zur Ruhe begeben, zur Ruhe eingehen, v. Sterbenden, in hortulis nostris secessimus, Gruter. inscr. 1059, 6: in agellulis meis secessi, Corp. inscr. Lat. 10, 6720. – II) bildl.: secedere et aliā parte considere, von der Meinung abgehen, Sen.: ad Christum, sich zu Chr. bekennen, Lact.: ad stilum, zum Schreiben sich begeben, Quint.: in te ipse secede, ziehe dich in dich selbst zurück, Sen.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > secedo

  • 14 spiritus

    spīrĭtus, ūs (scanned spĭrĭtus, Sedul. Hymn. 1 fin.; dat. SPIRITO, Inscr. Orell. 3030; gen., dat., and abl. plur. only eccl. and late Lat., e. g. spirituum, Vulg. Marc. 6, 7:

    spiritibus,

    Aug. Serm. 216, 11 fin.; Vulg. Luc. 8, 2), m. [spiro], a breathing or gentle blowing of air, a breath, breeze (syn.: aura, flatus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    spiritum a vento modus separat: vehementior enim spiritus ventus est, invicem spiritus leviter fluens aër,

    Sen. Q. N. 5, 13, 4; cf. Plin. Ep. 5, 6, 5: spiritus Austri Imbricitor, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 423 Vahl.), Cic. poët. N. D. 2, 44, 114:

    Boreae,

    Verg. A. 12, 365:

    quo spiritus non pervenit,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; cf.:

    silentis vel placidi spiritus dies,

    Col. 3, 19 fin.:

    alvus cum multo spiritu redditur,

    Cels. 2, 7 med.
    B.
    In partic.
    1.
    The air: imber et ignis, spiritus et gravis terra, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 37 Müll. (Ann. v. 511 Vahl.):

    proximum (igni) spiritus, quem Graeci nostrique eodem vocabulo aëra appellant,

    Plin. 2, 5, 4, § 10:

    quid tam est commune quam spiritus vivis?

    Cic. Rosc. Am. 26, 72; cf. Quint. 12, 11, 13:

    potestne tibi haec lux, Catilina, aut hujus caeli spiritus esse jucundus?

    Cic. Cat. 1, 6, 15.—
    2.
    An exhalation, smell, odor:

    spiritus unguenti suavis,

    Lucr. 3, 222:

    foedi odoris,

    Cels. 5, 26, 31 fin.:

    florum,

    Gell. 9, 4, 10:

    sulfuris,

    Pall. Aug. 9, 1; cf. Hor. C. 3, 11, 19.—
    3.
    Breathed air, a breath:

    quojus tu legiones difflavisti spiritu,

    Plaut. Mil. 1, 1, 17.— Absol.: (equus) saepe jubam quassit simul altam: Spiritus ex animā calida spumas agit albas, Enn. ap. Macr. S. 6, 3 (Ann. v. 507 Vahl.):

    creber spiritus,

    Lucr. 6, 1186:

    ardentes oculi atque attractus ab alto Spiritus,

    Verg. G. 3, 505:

    petitus imo spiritus,

    Hor. Epod. 11, 10:

    in pulmonibus inest raritas... ad hauriendum spiritum aptissima,

    Cic. N. D. 2, 55, 136:

    diffunditur spiritus per arterias,

    id. ib. 2, 55, 138:

    animantium vita tenetur, cibo, potione, spiritu,

    id. ib. 2, 54, 134:

    si spiritum ducit, vivit,

    id. Inv. 1, 46, 86:

    tranquillum atque otiosum spiritum ducere,

    id. Arch. 12, 30:

    longissima est complexio verborum, quae volvi uno spiritu potest,

    id. de Or. 3, 47, 182:

    versus multos uno spiritu pronuntiare,

    id. ib. 1, 61, 261:

    spiritus nec crebro receptus concidat sententiam, nec eo usque trahatur, donec deficiat,

    Quint. 11, 3, 53:

    lusit vir egregius (Socrates) extremo spiritu,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96; cf. id. Sest. 37, 79: quorum usque ad extremum spiritum est provecta prudentia, id. Sen. 9, 27:

    quos idem Deus de suis spiritibus figuravit,

    Lact. Epit. 42, 3.—With gen.:

    ut filiorum suorum postremum spiritum ore excipere liceret,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; Cels. 4, 4; 3, 27; Col. 6, 9, 3; Quint. 9, 4, 68; 11, 3, 32; 11, 3, 53 sq.—
    C.
    Transf.
    1.
    In abstr., a breathing:

    aspera arteria excipiat animam eam, quae ducta sit spiritu,

    Cic. N. D. 2, 54, 136; cf. id. ib. 2, 55, 138:

    aër spiritu ductus alit et sustentat animantes,

    id. ib. 2, 39, 101:

    crevit onus neque habet quas ducat spiritus auras,

    Ov. M. 12, 517.—Esp.: spiritum intercludere (includere), to stop the breath, suffocate, choke, etc.:

    lacrimae spiritum et vocem intercluserunt,

    Liv. 40, 16, 1; 40, 24, 7; so,

    includere,

    id. 21, 58, 4.—
    2.
    The breath of a god, inspiration:

    haec fieri non possent, nisi ea uno divino et continuato spiritu continerentur,

    by a divine inspiration, Cic. N. D. 2, 7, 19; 3, 11, 28; cf.:

    poëtam quasi divino quodam spiritu inflari,

    id. Arch. 8, 18.—
    3.
    The breath of life, life:

    eum spiritum, quem naturae debeat, patriae reddere,

    Cic. Phil. 10, 10, 20:

    vos vero qui extremum spiritum in victoriā effudistis,

    id. ib. 14, 12, 32:

    dum spiritus hos regit artus,

    Verg. A. 4, 336; cf. Hor. C. 4, 8, 14:

    ne cum sensu doloris aliquo spiritus auferatur,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118:

    aliquem spiritu privare,

    Vell. 2, 87, 2:

    merula spiritum reddidit,

    to expire, die, id. 2, 22, 2:

    spiritus tenues vanescat in auras,

    Ov. H. 12, 85:

    non effundere mihi spiritum videbar, sed tradere,

    Sen. Ep. 78, 4:

    novissimum spiritum per ludibrium effundere,

    Tac. H. 3, 66 fin.; cf. supra, I. B.—
    4.
    Poet.,= suspirium, a sigh, Prop. 1, 16, 32; 2, 29 (3, 27), 38.—
    5.
    In gram., a breathing or aspiration (asper and lenis), Prisc. p. 572 P.; Aus. Idyll. 12 de Monos. Graec. et Lat. 19. —
    6.
    The hiss of a snake, Verg. Cul. 180.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Class.) A haughty spirit, haughtiness, pride, arrogance; also, spirit, high spirit, energy, courage (esp. freq. in the plur.; syn. animi).
    (α).
    Sing. (in the best prose only in gen. and abl., which are wanting in plur.):

    regio spiritu,

    Cic. Agr. 2, 34, 93:

    quem hominem! quā irā! quo spiritu!

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6:

    illos ejus spiritus Siciliensis,

    id. Verr. 2, 3, 9, § 22:

    tantum fiduciae ac spiritūs,

    Caes. B. C. 3, 72:

    filia Hieronis, inflata adhuc regiis animis ac muliebri spiritu,

    Liv. 24, 22:

    patricii spiritūs animus,

    id. 4, 42, 5:

    ex magnitudine rerum spiritum ducat,

    Quint. 1, 8, 5:

    corpore majorem rides Turbonis in armis Spiritum et incessum,

    Hor. S. 2, 3, 311:

    cecidit spiritus ille tuus,

    Prop. 2, 3, 2:

    spiritu divino tactus,

    Liv. 5, 22, 5:

    non negaverim fuisse alti spiritūs viros,

    Sen. Ep. 90, 14.—
    (β).
    Plur.:

    res gestae, credo, meae me nimis extulerunt ac mihi nescio quos spiritus attulerunt,

    Cic. Sull. 9, 27:

    noratis animos ejus ac spiritus tribunicios, etc.,

    id. Clu. 39, 109; cf.:

    unius tribuni militum animos ac spiritus,

    id. Imp. Pomp. 22, 66:

    tantos sibi spiritus, sumpserat, ut ferendus non videretur,

    Caes. B. G. 1, 33 fin. in re militari sumere, id. ib. 2, 4:

    nam Dion regios spiritus repressit,

    Nep. Dion, 5, 5:

    cum spiritus plebes sumpsisset,

    Liv. 4, 54:

    si cui honores subdere spiritus potuerunt,

    id. 7, 40:

    remittant spiritus, comprimant animos suos, sedent arrogantiam, etc.,

    Cic. Fl. 22, 53:

    spiritus feroces,

    Liv. 1, 31:

    quorum se vim ac spiritus fregisse,

    id. 26, 24:

    cohibuit spiritus ejus Thrasea,

    Tac. A. 16, 26:

    Antipater, qui probe nosset spiritus ejus,

    Curt. 6, 1, 19.—
    B.
    (Mostly poet. and in post-Aug. prose.) Spirit, soul, mind.
    (α).
    Sing.:

    quoslibet occupat artus Spiritus,

    Ov. M. 15, 167; Tac. A. 16, 34: spiritum Phoebus mihi, Phoebus artem Carminis dedit, poetic spirit or inspiration, Hor. C. 4, 6, 29; cf.:

    mihi Spiritum Graiae tenuem Camenae Parca non mendax dedit,

    id. ib. 2, 16, 38:

    qualis Pindarico spiritus ore tonat,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 40:

    imperator generosi spiritŭs,

    Plin. 8, 40, 61, § 149: avidus (i. e. to epithumêtikon, the desiring, coveting soul), Hor. C. 2, 2, 10:

    quidam comoedia necne poëma Esset, quaesivere: quod acer spiritus ac vis Nec verbis nec rebus inest,

    Hor. S. 1, 4, 46:

    majoris operis ac spiritūs,

    Quint. 1, 9, 15:

    alti spiritūs plena,

    id. 10, 1, 44:

    virtus magni spiritus est et recti,

    Sen. Ep. 74, 29:

    qui spiritus illi, Quis vultus vocisque sonus,

    Verg. A. 5, 648.—
    (β).
    Plur.: Coriolanus hostiles jam tum spiritus gerens, Liv. 2, 35; Curt. 5, 8, 17.—
    * b.
    Transf. (like anima, and the Engl. soul), a beloved object, Vell. 2, 123 fin.
    2.
    Spiritus, personified, a spirit (late Lat.); so,

    esp., Spiritus Sanctus or simply Spiritus,

    the Holy Ghost, Holy Spirit, Cod. Just. 1, 1, 1; Aus. Ephem. 2, 18:

    jurare per Deum et per Christum et per Spiritum Sanctum,

    Veg. 2, 5:

    nocens ille Spiritus,

    an evil spirit, Lact. 4, 27, 12:

    Spiritus nigri,

    evil spirits, Sedul. Carm. 3, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > spiritus

  • 15 tinguo

    tinguo (tingo), tīnxī, tīnctum, ere (griech. τέγγω, ahd. thunkōn, dunkōn), benetzen, anfeuchten, mit einer Flüssigkeit tränken, in eine Flüssigkeit eintauchen, I) im allg.: a) eig.: pedes, Plin.: ora lacrimis, Ov.: pascua rore, Calp.: tela venenis, Plin.: gladios veneno, Curt.: hostili caede manum, Ov.: tunica sanguine tincta, Cic.: faces in amne, Ov.: spongia in aceto tincta, Cels.: aera stridentia lacu, Verg.: telum fluvio, Iustin.: aequore tingui, Verg. – b) übtr.: libellos sale Romano, Mart.: orator sit mihi tinctus litteris, soll mir einen Anstrich von wissenschaftlicher Bildung haben, Cic.: Laelia patris elegantiā tincta, Cic.: verba sensu tincta, erfüllt von usw., Quint. – II) insbes.: A) wie inficere = färben, 1) im allg.: a) eig.: lanas murice, Hor.: comam, Ov.; nummos, Ulp. dig.: tinguntur sole populi, Plin. – Partiz. subst., tingentēs, ium, m., Färber, tingentium officinae, Plin. – tīncta, ōrum, n., Gefärbtes, Buntes, tincta absint, Cic. – b) übtr.: loca lumine tingere, erhellen, erleuchten, Lucr. – 2) prägn., färben, d.i. eine Farbe hervorbringen, caeruleum, blau färben, Plin.: hysginum, Plin. – B) taufen, solā se paenitentiā tinguere, venturum mox, qui tingueret in spiritu et igni, Itala Matth. 3, 11 (bei Tert. de bapt. 10 extr.): tinctus est ab Ioanne propheta in Iordane flumine, Lact. 4, 15, 2: in Christum tinctus est, Tertull. de fuga in persec. 10. – / Plin. 18, 3 jetzt sagittas unguimus.

    lateinisch-deutsches > tinguo

  • 16 tinguo

    tinguo (tingo), tīnxī, tīnctum, ere (griech. τέγγω, ahd. thunkōn, dunkōn), benetzen, anfeuchten, mit einer Flüssigkeit tränken, in eine Flüssigkeit eintauchen, I) im allg.: a) eig.: pedes, Plin.: ora lacrimis, Ov.: pascua rore, Calp.: tela venenis, Plin.: gladios veneno, Curt.: hostili caede manum, Ov.: tunica sanguine tincta, Cic.: faces in amne, Ov.: spongia in aceto tincta, Cels.: aera stridentia lacu, Verg.: telum fluvio, Iustin.: aequore tingui, Verg. – b) übtr.: libellos sale Romano, Mart.: orator sit mihi tinctus litteris, soll mir einen Anstrich von wissenschaftlicher Bildung haben, Cic.: Laelia patris elegantiā tincta, Cic.: verba sensu tincta, erfüllt von usw., Quint. – II) insbes.: A) wie inficere = färben, 1) im allg.: a) eig.: lanas murice, Hor.: comam, Ov.; nummos, Ulp. dig.: tinguntur sole populi, Plin. – Partiz. subst., tingentēs, ium, m., Färber, tingentium officinae, Plin. – tīncta, ōrum, n., Gefärbtes, Buntes, tincta absint, Cic. – b) übtr.: loca lumine tingere, erhellen, erleuchten, Lucr. – 2) prägn., färben, d.i. eine Farbe hervorbringen, caeruleum, blau färben, Plin.: hysginum, Plin. – B) taufen, solā se paenitentiā tinguere, venturum mox, qui tingueret in spiritu et igni, Itala Matth. 3, 11 (bei Tert. de bapt. 10 extr.): tinctus est ab Ioanne propheta in Iordane flumine, Lact. 4, 15, 2: in Christum tinctus est, Tertull. de fuga in persec. 10. –
    ————
    è Plin. 18, 3 jetzt sagittas unguimus.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tinguo

  • 17 confessi

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confessi

  • 18 confessum

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confessum

  • 19 confiteor

    confĭtĕor, fessus, 2 (arch. inf. confiterier, Plaut. Cist. 1, 3, 22), v. dep. [fateor], to acknowledge, confess, own, avow (an error, mistake, or a fact previously denied or doubted, etc., implying a sacrifice of will or a change of conviction; while fateor expresses a simple acknowledgment, and profiteor a voluntary avowal), to concede, allow, grant (class. in prose and poetry):

    quid confitetur, atque ita libenter confitetur, ut non solum fateri sed etiam profiteri videatur?

    Cic. Caecin. 9, 24; cf.: hic ego non solum confiteor, verum etiam profiteor, id. Fragm. ap. Non. p. 434, 30:

    tacendo loqui, non infitiando confiteri videbantur,

    id. Sest. 18, 40.
    I.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    et genus et divitias meas,

    Plaut. Capt. 2, 3, 52:

    peccatum suum,

    Cic. N. D. 2, 4, 11:

    amorem nutrici,

    Ov. M. 14, 703; cf.:

    amorem patris nutrici,

    Quint. 9, 2, 64:

    crimen,

    Curt. 6, 11, 31:

    facinus,

    id. 8, 8, 2: singula, * Cat. 86, 2: se, to make one's self known (sc. Jovem), Ov. M. 3, 2; cf.

    deam,

    Verg. A. 2, 591.—With two accs.:

    se victos, Cacs. B. C. 1, 84: se imperitum,

    Quint. 1, 10, 19:

    causam Caesaris meliorem,

    id. 5, 11, 42:

    hoc de statuis,

    Cic. Verr. 2, 2, 60, § 149:

    summam infirmitatem de se,

    Quint. 2, 4, 28:

    de se quid voluerit,

    id. 8, 4, 23.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    hoc confiteor jure mi obtigisse,

    Ter. And. 3, 5, 1; id. Heaut. 2, 3, 97; 5, 3, 12:

    me abs te cupisse laudari aperte atque ingenue confitebar,

    Cic. Fam. 5, 2, 2; 1, 9, 18; id. N. D. 1, 7, 44; Lucr. 1, 271; 1, 826; 2, 691 al.; Quint. 2, 17, 19; 11, 1, 85; Suet. Caes. 52 et saep.—
    (γ).
    Absol.:

    ut eampse vos audistis confiterier,

    Plaut. Cist. 1, 3, 22; Ter. Heaut. 5, 3, 13; id. Phorm. 5, 9 (8), 46:

    confitentem audire Torquatum,

    Cic. Fin. 2, 7, 21; Ov. M. 2, 52; 13, 270; Curt. 6, 11, 14; Tac. A. 11, 28:

    vere,

    Ov. R. Am. 318; cf.:

    confessae manus,

    i. e. confessing defeat, id. M. 5, 215.—
    (δ).
    With de:

    de maleficio,

    Cic. Rosc. Am. 41, 119; so id. ib. 42, 123; Tac. A. 14, 59; cf. supra, a fin.
    b.
    Part. perf.: confessus, a, um, in a pass. signif.: aes, Lex XII. Tab. ap. Gell. 15, 13, 11, and 20, 1, 45; Dig. 42, 1, 15; v. under P. a.—Hence,
    II.
    Esp., after the Aug. per., sometimes, to reveal, manifest, make known, show.
    (α).
    With acc.:

    confessa vultibus iram,

    Ov. M. 6, 35:

    motum animi sui lacrimis,

    Quint. 6, 1, 23:

    admirationem suam plausu,

    id. 8, 3, 3; 9, 4, 39:

    cupidinem coëundi,

    id. 1, 28, 2. —
    (β).
    With acc. and inf., Quint. 1, 6, 15; 4, 2, 122; Plin. Ep. 3, 14, 3; Pall. Jun. 7, 6.—
    III.
    In eccl. writers, to confess, own, acknowledge: Christum, Prud. steph. 5, 40.— With dat.:

    tibi, Domine,

    Vulg. Psa. 137, 1:

    nomini tuo,

    id. ib. 141, 8.— Absol., Cypr. Ep. 15.— confessus, a, um, P. a.
    1.
    Act., confessing, that has acknowledged, pleaded guilty, etc.:

    reus,

    Ov. P. 2, 2, 56:

    in judicio reus,

    Dig. 48, 4, 4, § 1.— Subst.: confessi, ōrum, m., criminals who have confessed their guilt:

    de confessis supplicium sumere,

    Sall. C. 52, 36.—
    2.
    Pass., lit., acknowledged; hence, undoubted, evident, certain, incontrovertible (most freq. in the post-Aug. per.):

    ut omnes intellegant, quam improbam, quam manifestam, quam confessam rem pecuniā redimere conetur,

    Cic. Verr. 2, 3, 56, § 130:

    confessā in re,

    Plin. 7, 49, 50, § 164; 20, 11, 45, § 116.—Esp., subst.: confessum, i, n., an undoubted, certain, acknowledged thing, matter:

    a confessis transeamus ad dubiā,

    Sen. Q. N. 2, 21, 1:

    adhuc versamur in confessis,

    Quint. 7, 1, 48:

    de confessis disserere,

    Plin. 10, 49, 70, § 138 al. —Hence the phrases:

    ex confesso,

    confessedly, beyond doubt, Quint. 3, 5, 3; Sen. Ep. 76, 12:

    in confesso esse,

    to be notorious, everywhere known, id. Ben. 3, 11, 2; id. Brev. Vit. 2, 3; id. Q. N. 2, 22, 2; Vell. 2, 85, 4; Plin. 35, 8, 34, § 54; Tac. Or. 25; 27:

    vita cervis in confesso longa est,

    Plin. 8, 32, 50, § 191; Amm. 21, 1, 3:

    in confessum venire,

    to be generally acknowledged, be well known, Plin. Ep. 10, 81 (85), 8; cf.:

    ad liquidum confessumque perducere omnia,

    Quint. 5, 14, 28:

    pro confesso habere aliquid,

    Lact. 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > confiteor

  • 20 nego

    nĕgo, āvi, ātum, 1 ( perf. subj. negāssim for negaverim, Plaut. As. 2, 4, 96.—Lengthened collat. form negumo: negumate in carmine Cn. Marci vatis significat negate, Paul. ex Fest. p. 165 Müll.; cf. Herm. Doct. Metr. p. 614), v. n. and a. [for ne-igo, ne and ajo, q. v.], to say no, to deny, refuse (opp. ajo, to say yes; v. ajo; cf.: abnuo, diffiteor, infitior).
    I.
    In gen.: vel ai, vel nega, say yes or no, Naev. ap. Prisc. p. 473 P.:

    vel tu mihi aias vel neges,

    Plaut. Rud. 2, 4, 14:

    negat quis? nego. Ait? aio,

    Ter. Eun. 2, 2, 21:

    Diogenes ait, Antipater negat,

    Cic. Off. 3, 23, 91:

    quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget,

    id. Fin. 2, 22, 70:

    quia nunc aiunt, quod tunc negabant,

    id. Rab. Post. 12, 35.— With acc. and inf., to say or affirm that not, to deny that, etc.:

    Demosthenes negat, in eo positas esse fortunas Graeciae, hoc, etc.,

    Cic. Or. 8 fin.:

    Stoici negant quidquam esse bonum, nisi quod honestum sit,

    id. Fin. 2, 21, 68; id. de Or. 3, 14, 54:

    nego, ullam picturam fuisse, quin abstulerit,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1; Caes. B. G. 6, 31.—With quoniam (eccl. Lat.):

    negat quoniam Jesus est Christus,

    Vulg. 1 Joann. 2, 22.—Sometimes two propositions depend upon nego, with the latter of which an affirmative verb (dico, etc.) is to be supplied:

    plerique negant Caesarem in condicione mansurum: postulataque haec ab eo interposita esse, etc.,

    Cic. Att. 7, 15, 3:

    negabat cessandum et utique prius confligendum,

    Liv. 35, 1:

    ille negat se Numidam pertimescere, virtuti suorum credere,

    Sall. J. 106, 3; Vell. 2, 118, 5; Ter. Phorm. 2, 3, 6.—Sometimes another negation follows, which, however, does not destroy the first:

    negat nec suspicari,

    Cic. Ac. 1, 2, 7:

    negato esse nec mu, nec mutuum,

    Plaut. Stich. 1, 3, 101:

    tu autem te negas infracto remo, neque columbae collo, commoveri,

    Cic. Ac. 2, 25, 79.—
    (β).
    Pass. with inf., they say I am not, etc.:

    casta negor (sc. esse),

    Ov. F. 4, 321:

    saepe domi non es, cum sis quoque saepe negaris,

    Mart. 2, 5, 5:

    ex eo negantur ibi ranae coaxare,

    Suet. Aug. 94:

    ciconiae pullum qui ederit, negatur annis continuis lippiturus,

    Plin. 29, 6, 38, § 128.—
    II.
    In partic.
    A.
    To deny a thing;

    factum est: non nego,

    Ter. Ad. 5, 3, 12;

    opp. fateri,

    Cic. Brut. 19, 76:

    sed posthac omnia, quae certa non erunt, pro certo negato,

    id. Att. 5, 21, 5:

    negaturum aut me pro M. Fulvio, aut ipsum M. Fulvium censetis?

    Liv. 38, 43:

    negando minuendove,

    Suet. Caes. 66:

    mitto enim domestica, quae negari possunt,

    i. e. the proof of which can be suppressed, Cic. Pis. 5, 11:

    videant servi ne quis neget,

    Juv. 10, 87.— With quin:

    negare non posse, quin rectius sit, etc.,

    Liv. 40, 36:

    quod si negari non potest, quin, etc.,

    Lact. 5, 23 init.
    B.
    To deny, refuse: quicquam quisquam cuiquam, quod ei conveniat, neget, Enn. ap. Auct. Her. 4, 12, 18 (Trag. v. 448 Vahl.):

    numquam reo cuiquam tam praecise negavi, quam hic mihi,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    postquam id obstinate sibi negari videt,

    Caes. B. G. 5, 6:

    alicui impune negare,

    Ov. M. 13, 741:

    patriae opem,

    id. H. 3, 96:

    miseris,

    id. Tr. 5, 8, 13:

    civitatem alicui,

    Suet. Aug. 40:

    non ego me vinclis verberibusque nego,

    Tib. 2, 3, 80; Luc. 8, 3:

    exstingui primordia tanta negabam,

    Sil. 9, 532:

    neque enim negare tibi quidquam potest,

    Vulg. 3 Reg. 2, 17.—
    b.
    Se, to refuse (ante class.):

    obsecrat, Ut sibi ejus faciat copiam: illa enim se negat,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63; id. Hec. 1, 2, 45.—
    C.
    E s p., to decline an invitation:

    invitatus ad haec aliquis de ponte negabit,

    Juv. 14, 135.—
    2.
    Transf., of inanim. things ( poet.):

    poma negat regio,

    i. e. does not yield, produce, Ov. Tr. 3, 10, 73:

    nec mihi materiam bellatrix Roma negabat,

    id. ib. 2, 321:

    pars ventis vela negare,

    i. e. to furl the sails, Ov. M. 11, 487:

    si dextra neget,

    Stat. Th. 6, 553:

    saxa negantia ferro,

    opposing, id. Silv. 3, 1:

    illi membra negant,

    his limbs fail him, id. Th. 2, 668.—
    D.
    To deny any knowledge of, to reject (with acc. of persons;

    eccl. Lat.): negaverunt Dominum,

    Vulg. Jer. 5, 12:

    qui me negaverit,

    ib. Matt. 10, 33: Christum negantes, ib. Judae, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > nego

См. также в других словарях:

  • Archaeology of the Cross and Crucifix —     Archæology of the Cross and Crucifix     † Catholic Encyclopedia ► Archæology of the Cross and Crucifix     I. PRIMITIVE CRUCIFORM SIGNS     The sign of the cross, represented in its simplest form by a crossing of two lines at right angles,… …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»